एजेन्सी
३१ भदौ, काठमाडौं । संयुक्त राज्य अमेरिकाले सोमबार टिकटकको विवादलाई समाधान गर्न चीनसँग सम्झौताको ‘ढाँचा’ तयार गरिएको घोषणा गरेको छ । सम्झौताका लागि चिनियाँ स्वामित्वको एपलाई अमेरिकी नियन्त्रित स्वामित्वमा सार्न सैद्धान्तिक सहमति भएको हो । अमेरिकी राष्ट्रपति डोनल्ड ट्रम्पले सामाजिक सञ्जाल पोष्ट गर्दै प्रसिद्ध सामाजिक सञ्जाल टिकटकको नाम नलिईकन भनेका छन्, “एउटा निश्चित कम्पनीसँग सम्झौता भएको छ, जसलाई हाम्रो देशका युवाहरू निकै बचाउन चाहन्छन्। तिनीहरू धेरै खुशी हुनेछन्।”

ट्रम्पले शुक्रबार चिनियाँ राष्ट्रपति सी जिनपिङसँग कुराकानी गर्ने पनि बताएका छन् । अमेरिकी अर्थमन्त्री स्कट बेसेन्टले म्याड्रिडमा चिनियाँ उपप्रधानमन्त्री हे लिफेङसँगको दोस्रो दिनको वार्तापछि सम्झौताको सहमतिको खाकाबारे जानकारी गराए । “हामीसँग टिकटकसँगको सम्झौताको लागि एक ढाँचा तयार बनेको छ,” बेसेन्टले पत्रकारहरूसँग भने, “यसले एपलाई ‘अमेरिकी नियन्त्रित स्वामित्वमा सञ्चालन गर्न’ मार्ग प्रशस्त गर्ने विश्वास लिइएको छ।”

“दुई निजी पक्षहरूबीच व्यावसायिक सर्तहरूमा सहमति भएको छ,” उनले भने । बेसेन्टले थप विवरण दिन अस्वीकार गर्नुभएको छ। राष्ट्रपतिद्वय ट्रम्प र सीले शुक्रबार सम्झौता पूरा गर्न थप कुराकानी गर्ने उनले बताए । विश्वमै करिब दुई अर्ब प्रयोगकर्ता रहेको टिकटक चीनको इन्टरनेट कम्पनी बाइटडान्सको स्वामित्वमा रहेको छ ।

तर रिपब्लिकन, जसको २०२४ को चुनाव अभियान सोशल मिडियामा धेरै निर्भर थियो र जसले आफूलाई टिकटकको शौखिन भएको बताएको छ, प्रतिबन्धलाई रोक्यो। गत जुनको मध्यतिर ट्रम्पले भिडियो सेयरिङ एपका लागि ९० दिनको म्याद थप गर्नुभएको थियो । त्यो म्याद बुधबार सकिँदैछ। यसअघि, बेसेन्टले सोमबार म्याड्रिडमा दुई पक्षबीच व्यापार वार्ता पुनः सुरु भएपछि टिकटकको विवादलाई सुल्झाउन चीनसँग सम्झौताको ‘धेरै नजिक’ रहेको बताए ।
बेसेन्ट र चिनियाँ उपप्रधानमन्त्री हे लिफेङले आइतबार म्याड्रिडमा पछिल्लो चरणको छलफलको उद्घाटन गरेका थिए। विश्वका दुई ठूला अर्थतन्त्रहरूबीचको सम्बन्ध तनावपूर्ण बनेका समय यसले व्यापार र प्रविधिमा मतभेदहरू कम गर्न खोजेको छ ।

टिकटकको लागि अमेरिकी खरीदकर्ता खोज्ने वा प्रतिबन्धको सामना गर्ने अन्तिम मिति बुधबारसम्म जारी रहने अपेक्षा गरिएको वार्ताले प्रतिशोधात्मक करका सम्बन्धमा पनि नयाँ निकास निकाल्ने अपेक्षा गरिएको छ । “टिकटक सम्झौताका बाबजुद हामी यो मुद्दाको समाधानको नजिक छौं,” स्पेनको विदेश मन्त्रालयमा दोस्रो दिनको वार्ताका लागि आइपुगेका बेसेन्टले पत्रकारहरूलाई भने ।

अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले जनवरी २० मा टिकटकलाई सञ्चालनका लागि अस्थायी अनुमति दिनुभन्दा अघिल्लो दिनदेखि टिकटकको बिक्री वा प्रतिबन्ध लगाउनुपर्ने संघीय कानुन लागू हुने बताएका थिए । तर सन् २०२४ कोे चुनाव अभियानमा रिपब्लिकन सामाजिक सञ्जालमा अत्यधिक धेरै निर्भर थियो । यसले आफूलाई टिकटकको शौखिन भएको बताउँदै प्रतिबन्धलाई रोकेको थियो ।

गत जुनको मध्यतिर ट्रम्पले भिडियो सेयरिङ एप टिकटकका लागि ९० दिनको म्याद थप गरेका थिए । त्यो म्याद बुधबार सकिँदैछ। ट्रम्पले अमेरिकी राष्ट्रपतीय निर्बाचन अभियान पहिले लामो समयदेखि प्रतिबन्ध वा विनिवेशको समर्थन गर्दै आएका थिए । तर निर्वाचनको समयमा उनले आफ्नो अडान उल्ट्याउँदै उक्त सामाजिक प्लेटफर्मको रक्षा गर्ने वाचा गरे । टिकटकका विश्वभर लगभग दुई अर्ब प्रयोगकर्ताहरू भएको बताउने गरेको छ भने अमेरिकी राष्ट्रपतिले नोभेम्बरको चुनावमा युवा मतदाताहरूको समर्थन जित्न यसैले व्यापक मद्दत गरेको विश्वास गरिएको छ ।

बेइजिङको वाणिज्य मन्त्रालयले शुक्रबार वासिङ्टनलाई ‘आपसी सम्मान र समान परामर्शका आधारमा चीनसँग काम गर्न, वार्ताको माध्यमबाट एक अर्काको चासोलाई समाधान गर्न र समस्याको समाधान खोज्न’ आग्रह गरेको छ । म्याड्रिडमा भएको वार्तामा चिनियाँ आयातमा ट्रम्पको कडा कर लगाउने चेतावनीलाई पनि समेटिएको छ । यस वर्षको सुरुमा व्यापार तनाव तीव्र रूपमा बढेको र चीन र अमेरिकाबीच प्रतिशोधात्मक करवृद्धि तीन अङ्कमा पुगेपछि र आपूर्ति श्रृंखलाहरू अवरुद्ध भएका थिए।

चिनियाँ सामानको आयातमा ३० प्रतिशत कर लगाउने र चीनले अमेरिकी सामानमा १० प्रतिशत कर लगाउने घोषणा गरेसँगै दुवै सरकारबीच करवृद्धि घटाउने सहमति भएको थियो । अमेरिका–चीन व्यापार युद्धविराम निकै असहज बनेको छ । वासिङटनले बेइजिङले आफ्नो सम्झौता उल्लङ्घन गरेको र दुर्लभ वस्तुका लागि निर्यात इजाजतपत्रको स्वीकृतिलाई ढिलो गतिमा अघि बढाएको आरोप लगाएको छ। चीन दुर्लभ खनिजको विश्वको अग्रणी उत्पादक हो, जुन मोटर वाहन, इलेक्ट्रोनिक्स र रक्षा उद्योगहरूको लागि आवश्यक चुम्बक बनाउन प्रयोग गरिन्छ।